Pijn bij het paard: hoe voorkom je dat je paard lijdt?

Paarden hebben een bijzonder discrete wijze om pijn uit te drukken door deze karaktertrek laten ze een toestand van zwakte niet zien aan roofieren. Zo blijven paarden 'in het wild' onopgemerkt. 

Deze eigenschap wordt zelfs door ezels tot het uiterste gedreven, ze blijven vaak stoïcijns bij pijn. Hoewel dit nuttig is voor de soort om het voortbestaan ervan in het wild te garanderen, is het moeilijk voor de eigenaar om elke achteruitgang van zijn dier op te merken en hier verder op in te spelen. 

Als eigenaar is het belangrijk om goed te kijken of je paard enige vorm van gedragsverandering vertoont zoals: contact vermijden met mens of soortgenoten, bepaald voedsel niet meer willen eten, staren, verwijde neusgaten, hangende oren, meer slapen of rollen. Een wijziging in de houding van de staart of staartbewegingen kunnen ook een teken zijn van pijn. Net zoals veelvuldig gapen/geeuwen aanwijzigingen kunnen zijn van pijn door maagzweren.

Wanneer je als eigenaar twijfelt, contacteer je best je dierenarts. Hij of zij zal dan eerst een klinisch onderzoek uitvoeren; hartslag, zweten, snelle of oppervlakkige ademhaling, wijziging van de voedselopname,... Om zo te onderzoeken of je paard al dan niet pijn heeft.

BELANGRIJK is om pijn zo snel mogelijk te identificeren. Aanvankelijk is pijn een fantastisch waarschuwingssignaal. Dit is de eerste waarschuwing van het lichaam op een infectie, gastro-intestinaal probleem, cardiovasculair probleem, respiratoire problemen, chemische en fysieke pijnen, ect. Dit mag dus echter niet op een buitensporige wijze blijven bestaan. Dit omdat de gevolgen van ongecontroleerde pijn veelvoudig kunnen zijn:

• Infectieus: de toename van cortisol (een hormoon) geassocieerd met langdurige stress kan leiden tot een verminderde efficiëntie van het immuunsysteem. Daardoor kunnen ziektes ontstaan en bevorderd worden

• Gastro-intestinale: anorexia en / of een wijziging van de inname van water kan leiden tot ileus, zweren en dus kolieken

• Metabolisch : toenemen van  eiwit katabolisme (afbraak) geassocieerd met gastro-intestinale dysfunctie en een min of meer significant anorexia, zal onvermijdelijk leiden tot een vertraagde genezing

• Cardiovasculair: een constant abnormale hoge hartslag, geassocieerd met vasoconstrictie (=vernauwing van de bloedvaten), kan leiden tot versslechtering van hartafwijkingen en hypertensie

• Respiratoire : een te hoge ademhalingsfrequentie gekoppeld aan een periodieke gereduceerde ademhalingsbeweging, kan leiden tot de ontwikkeling van longpathologiëen. Dit door het vasthouden van afscheidingen en een verminderde zuurstofopname in het bloed

Om deze risico's te beperken, moet zo snel mogelijk een passende pijnbestrijdingsstrategie worden opgesteld.

Na een volledig onderzoek van de toestand van het paard door een dierenarts, zal naargelang het pijnniveau een aangepaste pijnbestrijding voorgesteld worden. Ook aanpassingen in de box, op rust zetten, aanpassingen zadel of tuig,... kunnen vaak ook helpen bij pijnbestrijding. 
 

In termen van medicamenteuze behandeling, zal het gebruikelijk zijn om ontstekingsremmende middelen te gebruiken of ze nu van steroïdale oorsprong zijn,(zogenaamde glucocorticoïden (GC)), of niet-steroïdale, (NSAID’s genoemd). 

Bovendien mogen we de eliminatietijd van deze moleculen niet verwaarlozen wanneer ze worden voorgeschreven aan sportdieren. Het is immers mogelijk dat sommige pijnbestrijders enkele maanden na toediening nog in het bloed worden teruggevonden.

Aandacht voor pijn bij je paarden is essentieel maar het is nog meer van belang om de aangepaste oplossing ook toe te passen: vraag altijd je dierenarts om advies, want pijn verlichten is vaak niet genoeg. Zonder diagnose loop je het risico op een verergering van de ziekte.